-
1 πρωτό-νοια
πρωτό-νοια, ἡ, die erste Einsicht, Sp.
-
2 πρό-νοια
πρό-νοια, ἡ, ion. προνοίη, das Vorhersehen, Vorherbemerken, Soph. Trach. 820 O. R. 978. – Gew. Vorsicht, Klugheit, Vor- oder Fürsorge; Aesch. Ch. 598; auch im plur., προνοίαισι τοῠ πεπρωμένου, Ag. 669; Soph.; Eur. πολλὴν πρόνοιαν εἶχεν εὐσχήμως πεσεῖν, Hecub. 569, öfter; Ar. u. in Prosa, wie Her. oft, ἐκ προνοίης, mit Vorbedacht, Ueberlegung, mit Absicht, 1, 120. 159. 2, 151. 161. 6, 66, Ggstz κατὰ τύχην, 8, 87; u. so Antipho 6, 19; Lys. 3, 43 u. sonst; πρόνοιαν ἔχειν τινός, Thuc. 2, 89; πρόνοιαν ποιεῖσϑαί τινος, Dem. 21, 97 u. öfter, u. Folgde; auch πρόνοιαν ἐποιησάμην τοῦ μὴ ἐπὶ τὸν πατέρα τούτου εἰςελϑεῖν, ich habe mich gehütet, Dem. 47, 80; Folgde. – Die Ἀϑηνᾶ Πρόνοια, Aesch. 3, 110 ff., neben Apollo, Artemis u. Leto genannt, die Göttinn kluger Bedachtsamkeit, wurde unter diesem Namen in Delphi verehrt, vgl. Paus. 10, 8, 4 und προναία. – Von Plut. an auch die göttliche Vorsehung, vgl. Xen. Mem. 1, 4, 6.
-
3 παρά-νοια
παρά-νοια, ἡ, Unverstand, Thorheit, Wahnsinn; Aesch. Spt. 738; Ar. Nubb. 1459; παρανοίας αἱρεῖν τινα, Einen wegen Wahnsinns anklagen, 835, wie παρανοίας γράφεσϑαι, Plat. Legg. XI, 928 e 929 d, u. παρανοίας ἑαλωκώς, überführt, als Wahnsinniger verurtheilt, Aesch. 3, 251; τὸ τῆς παρανοίας εἶδος, Plat. Phaedr. 266 a; Sp., wie Luc. Macrob. 24; Plut.
-
4 περί-νοια
περί-νοια, ἡ, Ueberlegung, Einsicht, Kenntniß; καὶ γνῶσις, Plat. Ax. 370 a; Sp.; Ueberklugheit, Thuc. 3, 43; Phot. erkl. ὑπερηφανία.
-
5 πολύ-νοια
-
6 σύν-νοια
σύν-νοια, ἡ, ion. συννοίη, Nachdenken, Ueberlegung; Her. 1, 88; ἐμοί τοι ἡ ξύννοια βουλεύει πάλαι, Soph. Ant. 279; συννοίῃ ἐχόμενος, Her. 1, 88; εἰς σύννοιαν αὐτὸς αὑτῷ ἀφικόμενος, Plat. Rep. IX, 571 d, vgl. Legg. VII, 790 a. Bes. Bedenklichkeit, Sorge, συννοίᾳ δὲ δάπ τομαι κέαρ, Aesch. Prom. 435; σύννοιαν ὄμμασιν φέρων, Eur. Heracl. 382; Plat. def. 415 a wird erkl. σύννοια μετὰ λύπης διάνοια ἄνευ λόγου, die sich nicht ausspricht; ἐπὶ συννοίᾳ βαδίζειν, in Gedanken gehen, Luc. Pisc. 13; ὁ ἐπὶ συννοίας, in Gedanken, Scyth. 6.
-
7 ταχύ-νοια
-
8 βραδύ-νοια
βραδύ-νοια, ἡ, Stumpfsinn, Ggstz von ἀγχίνοια, D. L. 7, 93.
-
9 κρυψί-νοια
κρυψί-νοια, ἡ, Hinterlist, Eust.
-
10 κακό-νοια
κακό-νοια, ἡ, üble Gesinnung, Feindschaft; καὶ πανουργία Lys. 22, 16; Xen. Cyr. 3, 1, 38; Sp.
-
11 κουφό-νοια
κουφό-νοια, ἡ, Leichtsinn, Schol. Ar. Lys. 139.
-
12 εὔ-νοια
εὔ-νοια, ἡ, ion. εὐνοίη, p. εὐνοΐη, Anth. App. 318, Wohlwollen, Zuneigung, Gunst; κατ' εὔνοιαν φρενῶν Aesch. Suppl. 918; ἐπ' εὐνοίᾳ χϑονός Spt. 998; auch im plur., τοῖς ἥσσοσιν γὰρ πᾶς τις εὐνοίας φέρει, beweis't sein Wohlwollen, wo an die einzelnen Aeußerungen desselben (s. unten) zu denken ist, Suppl. 484, wie Ἀρτέμιδος εὐνοίαισι Spt. 432; εὐνοίᾳ λέγω, αὐδῶ, mit Wohlwollen, Soph. Phil. 1306 El. 226; εὔνοιαν ἔχειν τινί, gegen Einen Wohlwollen hegen, Eur. Or. 866, wie Plat. Legg. XI, 931 a; εἴτε εὐνοίᾳ ταῠτα ἐποίησε εἴτε καὶ καταχαίρων Her. 7, 239; εἴς τινα, Eur. Hel. 1425; Thuc. 2, 8, wie Xen. Cyr. 1, 5, 13; εὔνοιαν ἔχων διατελεῖ εἰς τοὺς Ἕλληνας Dem. 18, 54; ἡ πρὸς τοὺς ἄλλους Ἕλληνας εὔνοια Plat. Rep. V, 470 a (wie Dem. 18, 277); εὐνοίᾳ ἐρῶ τῇ σῇ, aus Zuneigung zu dir, Gorg. 486 a; wie oben Aesch. öfter mit gen., gegen Einen, Thuc. 3, 37, ἑκατέρων 1, 22; οὐ τῆς τῶν Ἑλλήνων εὐνοίας Xen. An. 4, 7, 20; Ggstz φϑόνος, Plat. Legg. I, 635 b 642 c; εὔνοιαν παρέχεσϑαι, zeigen, Andoc. 1, 6, wie παρέχειν τινί Soph. Tr. 705; – ἡ παρὰ τῶν ϑεῶν εὔνοια, die Gunst der Götter, Dem. 2, 1; ἡ παρὰ τοῦ δήμου εὔν. Luc. Scyth. 10; εὔνοιαν ἐξ ἀνϑρώπων κτᾶσϑαι Xen. Cyr. 8, 2, 22; – κατ' εὔνοιαν, Ggstz βίᾳ, Thuc. 6, 92; δι' εὐνοίας 2, 40. Auch in Prosa findet sich der plur., ταῖς εὐνοίαις μεϑ' ὑμῶν ἦσαν Isocr. 14, 15; Sp., wie D. Sic. 15, 9. – Bei Dem. 8, 25, φασὶ δ' εὐνοίας (v. l. mehrerer mss. εὐνοίᾳ) διδόναι, καὶ τοῠτο τοὔνομα ἔχει τὰ λήμματα, ist es = freiwillige Geschenke, wie man es auch 19, 282 erkl.: τίς λειτουργία, τίς εἰςφορά, τίς εὔνοια, Beweis des Wohlwollens.
-
13 δύς-νοια
δύς-νοια, ἡ, das Uebelwollen, die Abgeneigtheit; Soph. El. 644; Eur. Hec. 975; in Prosa, Plat. Theaet. 151 d u. Sp., wie Plut. Dem. 3.
-
14 μετά-νοια
-
15 μεγαλό-νοια
μεγαλό-νοια, ἡ, großer Verstand, Plat Legg. XI, 935 b u. Sp., wie Luc. Pisc. 22; Großherzigkeit, Ael. N. A. 15, 22.
-
16 διχό-νοια
διχό-νοια, ἡ, Verschiedenheit des Sinnes, Uneinigkeit; καὶ στάσις Plut. de adul. et am. discr. 44; App. B. C. 5, 33 u. a. Sp.
-
17 διά-νοια
διά-νοια (auch διανοία, bei alten Dichtern. nach Ael. Dion. bei Eust.), ἡ, 1) das Nachdenken, die Denkkraft, der Verstand, Geist, im Ggstz von σῶμα, Plat. Tim. 88 a Theaet. 173 e Rep. II, 371 d; ὁ τῆς διανοίας λογισμός, Phaed. 79 a; vgl. Xen. Mem. 3, 12, 6. 4, 8, 1. Bei Isocr. 4, 50, Ἕλλην ὄνομα τῆς διανοίας, οὐ τοῦ γένους, steht nachher dafür παίδευσις. – Denkart, Ge sin nung, ὁ ἐντὸς τῆς ψυχῆς πρὸς αὑτὴν διάλογος, nach Plat. Soph. 263 e; ὤλοντ' ἀσεβεῖ διανοίᾳ Aesch. Spt. 831; νεανικοὶ καὶ μεγαλοπρεπεῖς τὰς διανοίας Plat. Rep. VI, 503 c; Xen. Apol. 2. – 2) Vorhaben, Entschluß; Her. 8, 97; Thuc. oft, διάνοιαν ἔχειν, sequ. inf., = διανοοῦμαι, 5, 9; ἦν αὐτῶν ἡ δ. κακώσειν 4, 58; πρὸς τῷ φιλεῖν τὴν διάνοιαν ἔχων Anaxipp. Ath. IX, 404 (v. 37); – das Gedachte, der Gedanke, auch plur.; πολλαὶ καὶ καλαὶ διάνοιαι περὶ Ὁμήρου Plat. Ion 530 d; τὴν διάνοιαν ἔχειν ἐπί τινι, auf etwas bedacht sein, Isocr. 5, 14. Ggstz λόγος, 4, 130. – 3) Sinn, Bedeutung eines Wortes; ὀνομάτων, Plat. Crat. 418 a; Critia. 113 a; Lys. 10, 7. Vgl. noch Arist. poet. 6 de anim. 3, 10 metaphys. 5, 1.
-
18 ἀπό-νοια
ἀπό-νοια, ἡ, Verzweiflung, εἰς ἀπόνοιαν καταστῆσαί τινα, zur V. bringen, Thuc. 1, 82; Wahnsinn, Unsinn, bes. sittliche Verworfenheit, vgl. Theophr. Char. 6; Din. 1, 82; Ggstz λογισμὸς καὶ αἰδώς Detn. 25, 32; Pol. 1, 70: Luc. Nigr. 23. Auch verzweifelter Muth, Pol. 1, 82 u. öfter; wie Plut. Cic. 31, der Alc. 13 ἀναισχυντία καὶ ἀπ. der εὐτολμία καὶ ἀνδρεία entgegensetzt.
-
19 ἀγχί-νοια
ἀγχί-νοια, ἡ, nach Plat. Charm. 160 a ὀξὐτης τῆς ψυχῆς; Def. 412 e εὐφυΐα ψυχῆς, καϑ' ἣν ὁ ἔχων στοχαστικὸς ἑκάστῳ τοῠ δέοντος; vgl. Epinom. 976 b. Dah. Arist. Nic. 6, 9 εὐστοχία τις, Scharfsinn, Gewandtheit des Geistes, schnell u. leicht etwas aufzufassen u. zu beurtheilen; Geistesgegenwart, Plut. Sol. 5; καὶ σὐνεσις Luc. Alex. 4.
-
20 ὁμό-νοια
См. также в других словарях:
εύνοια — η (ΑΜ εὔνοια, Α ιων. τ. εὐνοίη, ποιητ. τ. εὐνοΐη) ευνοϊκή διάθεση, ευμένεια, ευμενές ενδιαφέρον για κάποιον, υψηλή προστασία κάποιου από ευμενή διάθεση (α. «βεβαιότερος δ ὁ δράσας τὴν χάριν ὥστε ὀφειλομένην δι᾿ εὐνοιας ᾦ δέδωκε σῴζειν»… … Dictionary of Greek
πρωτόνοια — ἡ, Μ η πρώτη σκέψη, ο πρώτος στοχασμός. [ΕΤΥΜΟΛ. < πρωτ(ο) * + νοια (< νους < νοῦς), πρβλ. υπό νοια] … Dictionary of Greek
πτωχόνοια — ἡ, Μ έλλειψη νού, φτωχό μυαλό. [ΕΤΥΜΟΛ. < πτωχός + νοια (< νους < νοῦς), πρβλ. μικρό νοια] … Dictionary of Greek
ταυτόνοια — ἡ, Μ ταυτοσημία, ταυτότητα σημασίας. [ΕΤΥΜΟΛ. < ταὐτ(ο) / ταυτ(ο) * + νοια (< νους < νοῦς), πρβλ. ἀγχί νοια] … Dictionary of Greek
парано́йя — и, ж. мед. Хроническое душевное расстройство, характеризующееся устойчивыми бредовыми идеями при сохранении в остальном логичности мышления. Паранойя, как известно, характеризуется тем, что человек, умственно здоровый, считающийся и с логикой и с … Малый академический словарь
βαρύνοια — η η έλλειψη οξύνοιας, η αμβλύνοια. [ΕΤΥΜΟΛ. < βαρύς + νοια < νους] … Dictionary of Greek
επίνοια — η (AM ἐπίνοια) 1. σκέψη, ιδέα, γνώμη («οὐδ’ ἐπίνοιαν ποιήσασθαι», Πολ.) 2. αντίληψη, ιδέα («πᾱσαν ἐπίνοιαν ἀτοπίας ὑπερβάλλειν», Πλούτ.) αρχ. 1. η ικανότητα να επινοεί κάποιος, η εφευρετικότητα («oἶvov σὺ τολμᾷς είς ἐπίνοιαν λοιδορεῑν», Αριστοφ.) … Dictionary of Greek
μικρόνοια — η (Μ μικρόνοια) 1. στενοκεφαλιά 2. διανοητική καθυστέρηση ή ανεπάρκεια η οποία χαρακτηρίζεται από ελλιπή κρίση, νωθρότητα σκέψης. [ΕΤΥΜΟΛ. < μικρ(ο) * + νοια (< νους)] … Dictionary of Greek
Paranoia — Para|noia [...ne̲u̲a; aus gr. παρανοια = Torheit, Wahnsinn] w; : „Verrücktheit“, Bezeichnung für die aus inneren Ursachen erfolgende, schleichende Entwicklung eines dauernden Systems von Wahnvorstellungen … Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke
